અહીં આપેલી સામગ્રી અને વિગતવાર રેસીપીમાં ચોકલેટ કોકોનટ મોદક, ચુરમાના લાડુ, મોતીચૂરના લાડુ, અને માવા મોદકનો સમાવેશ થાય છે. આ બધી પરંપરાગત મીઠાઈઓ (sweets) ગણેશ ચતુર્થીના તહેવાર (Ganesh Chaturthi) માટે બનાવવામાં આવે છે અને તે પ્રસાદ તરીકે ખાસ પ્રચલિત છે. આ બ્લોગ ગણેશ ચતુર્થીના પવિત્ર તહેવાર માટે બનાવવામાં આવતી વિવિધ વાનગીઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જેમાં દરેક રેસીપી માટે જરૂરી સામગ્રી, વિગતવાર બનાવવાની પ્રક્રિયા અને કેટલીક ઉપયોગી ટીપ્સનો સમાવેશ થાય છે જેથી તમે સરળતાથી અને પરફેક્ટ પ્રસાદ તૈયાર કરી શકો.
ચોકલેટ કોકોનટ મોદક (નો-કૂક રેસીપી)
આ મોદક (modak recipe) બનાવવામાં અત્યંત સરળ છે અને તેને ગેસ પર રાંધવાની જરૂર નથી. તે બાળકોને ખાસ કરીને ખૂબ જ ગમે છે.
સામગ્રી:
માપ: દરેક સામગ્રીને સમાન માપવાળા કપ અથવા વાટકીથી માપવી.
૧ કપ મિલ્ક પાઉડર (કોઈપણ બ્રાન્ડનો)
૧/૨ કપ ડેસિકેટેડ કોકોનટ (સૂકું છીણેલું નાળિયેર)
૧/૨ કપ ચોકલેટ (ડાર્ક અથવા મિલ્ક ચોકલેટ, છીણેલી) – સારી ગુણવત્તાની ચોકલેટનો ઉપયોગ કરવાથી સ્વાદ વધુ સારો આવશે.
૧/૪ કપ દૂધ (ઓરડાના તાપમાને)
૧/૪ કપ ખાંડનો ભૂકો (પાઉડર સુગર) – જો તમે મિલ્ક ચોકલેટનો ઉપયોગ કરતા હો તો ખાંડનું પ્રમાણ ઘટાડી શકો છો.
૧/૨ ચમચી ઘી (મોલ્ડને ગ્રીસ કરવા માટે)
એક ચપટી એલચી પાઉડર (વૈકલ્પિક)
બનાવવાની વિગતવાર રીત:
૧. મિશ્રણ તૈયાર કરવું: એક મોટા વાસણમાં મિલ્ક પાઉડર, ડેસિકેટેડ કોકોનટ અને ખાંડનો ભૂકો બરાબર મિક્સ કરો. આ સૂકી સામગ્રીને મિક્સ કરવાથી ગાંઠા બનશે નહીં.
૨. ક્રીમી બેઝ બનાવવો: આ મિશ્રણમાં ધીમે ધીમે દૂધ ઉમેરતા જાઓ અને હાથ વડે મિક્સ કરતા રહો. મિશ્રણ એકસાથે ભેગું થઈ જાય અને લોટ જેવું બંધાય તેવું થવું જોઈએ.1 જો મિશ્રણ સુકું લાગે તો એક-બે ચમચી દૂધ વધુ ઉમેરી શકાય.
૩. ચોકલેટ મિક્સ કરવી: તૈયાર કરેલા મિશ્રણને બે ભાગમાં વહેંચો. એક ભાગમાં છીણેલી ચોકલેટ ઉમેરો. ચોકલેટને મિશ્રણ સાથે બરાબર મિક્સ કરી લો. આ ચોકલેટવાળા ભાગને અલગ રાખો.
૪. મોલ્ડને તૈયાર કરવો: મોદકના મોલ્ડને અંદરથી ઘી વડે ગ્રીસ કરો જેથી મોદક સરળતાથી બહાર નીકળી શકે.2
૫. મોદકને આકાર આપવો:
- મોલ્ડની બંને બાજુએ પહેલા ચોકલેટ મિશ્રણ થોડું દબાવીને ભરો.
- હવે વચ્ચેની જગ્યામાં સાદું સફેદ મિશ્રણ ભરો.
- છેલ્લે, ફરીથી ઉપર ચોકલેટ મિશ્રણ મૂકીને મોલ્ડને બંધ કરો.
- મોલ્ડને બરાબર દબાવીને બંધ કરો જેથી મોદકનો આકાર સારો આવે.
૬. સેટ કરવું: બધા મોદક તૈયાર થઈ જાય પછી તેને એક પ્લેટમાં મૂકીને ઓછામાં ઓછા ૧૫-૨૦ મિનિટ માટે ફ્રિજમાં રાખો. આનાથી તે સેટ થઈ જશે અને સ્વાદ વધુ સારો લાગશે.
ટીપ્સ:
સાદા મિશ્રણમાં તમે ઝીણા સમારેલા પિસ્તા કે બદામ પણ ઉમેરી શકો છો.
જો મિશ્રણ ચીકણું લાગે તો તેમાં થોડો મિલ્ક પાઉડર ઉમેરી શકો છો.
પરફેક્ટ ચુરમાના લાડુ: સ્ટેપ-બાય-સ્ટેપ માર્ગદર્શિકા
ચુરમાના લાડુ બનાવવાની પ્રક્રિયા ભલે થોડી લાંબી હોય, પરંતુ જો તમે દરેક સ્ટેપને યોગ્ય રીતે અનુસરો, તો લાડુ સોફ્ટ, સ્વાદિષ્ટ અને પરફેક્ટ બનશે.
સામગ્રી:
ઘઉંનો કરકરો લોટ (જાડો લોટ): ૨ કપ
ઘી: ૧ કપ (૩/૪ કપ તળવા અને ૧/૪ કપ મોણ માટે)
ગોળ: ૧ કપ (છીણેલો)
પાણી: જરૂર મુજબ (લગભગ ૧/૨ કપ)
એલચી પાઉડર: ૧ ચમચી
જાયફળ પાઉડર: ૧/૪ ચમચી
ડ્રાય ફ્રુટ્સ: ૨-૩ ચમચી (કાજુ, બદામ, પિસ્તા, સમારેલા)
ખસખસ: ૧ ચમચી (સજાવટ માટે)
બનાવવાની વિગતવાર રીત:
૧. મુઠિયાનો લોટ બાંધવો (પહેલો અને સૌથી મહત્ત્વનો સ્ટેપ):
એક મોટા વાસણમાં ઘઉંનો કરકરો લોટ લો. તેમાં ૧/૪ કપ ગરમ ઘીનું મોણ નાખીને લોટ સાથે બરાબર મસળી લો.
મોણ પરફેક્ટ છે કે નહીં તે ચકાસવા માટે મુઠ્ઠી વાળી જુઓ. જો મુઠ્ઠી આસાનીથી બંધાય અને તૂટે નહીં તો મોણ પરફેક્ટ છે.
હવે થોડું-થોડું પાણી ઉમેરીને કઠણ લોટ બાંધો. લોટ નરમ હશે તો મુઠિયા ઘી વધુ શોષશે અને લાડુ ચીકણા બનશે.
૨. મુઠિયાને ઘીમાં તળવા:
બાંધેલા લોટમાંથી નાના-નાના ગોળા બનાવી, મુઠ્ઠીમાં દબાવીને મુઠિયાનો આકાર આપો.
એક ઊંડી કડાઈમાં બાકીનું ઘી ગરમ કરો. ઘી મધ્યમ ગરમ થાય એટલે મુઠિયા તેમાં મૂકો.
આંચને ધીમી-મધ્યમ રાખો અને મુઠિયાને ધીમા તાપે તળો. જો આંચ વધારે હશે તો મુઠિયા બહારથી બળી જશે અને અંદરથી કાચા રહેશે.
મુઠિયાને પલટાવતા રહો જેથી તે બધી બાજુથી સરખા ગોલ્ડન બ્રાઉન રંગના થાય.
૩. ચુરમો તૈયાર કરવો:
તળેલા મુઠિયાને ઠંડા થવા દો.
મુઠિયા ઠંડા થયા પછી તેને નાના ટુકડામાં તોડીને મિક્સર ગ્રાઇન્ડરમાં વાટી લો. ધ્યાન રાખો: મિક્સરને સતત ચલાવવાના બદલે પલ્સ મોડ પર (રોકી-રોકીને) વાટવું, જેથી ચુરમો રવા જેવો દાણાદાર રહે અને તેલ ન છોડે.
આ ચુરમાને ચાળણીથી ચાળી લો. જે મોટા ટુકડા વધે તેને ફરીથી વાટી લો.
૪. લાડુ વાળવા:
એક કડાઈમાં છીણેલો ગોળ લો અને તેને ધીમા તાપે ગરમ કરો. ગોળ પીગળી જાય એટલે તરત જ ગેસ બંધ કરી દો. ખાસ ધ્યાન રાખો: ગોળને વધુ ગરમ કરવાથી તેની ચાસણી બની જશે અને લાડુ કઠણ બનશે.
ગોળના મિશ્રણને ચુરમામાં ઉમેરો અને બરાબર મિક્સ કરો. સાથે એલચી પાઉડર, જાયફળ પાઉડર અને ડ્રાય ફ્રુટ્સ પણ મિક્સ કરી લો.
મિશ્રણ સહેજ ગરમ હોય ત્યારે જ લાડુ વાળવાનું શરૂ કરો. હાથ પર થોડું ઘી લગાવીને નાના-નાના ગોળા બનાવી લો.
લાડુ પર ખસખસ ભભરાવીને સજાવટ કરો.
પરફેક્ટ મોતીચૂરના લાડુ: સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા
મોતીચૂરના લાડુ માટે બુંદી પરફેક્ટ બને તે ખૂબ જ જરૂરી છે. જો તમે અહીં આપેલી ટીપ્સને અનુસરશો, તો તમે પણ ઘરબેઠા સ્વાદિષ્ટ મોતીચૂર લાડુ બનાવી શકશો.
સામગ્રી:
બેસન (ચણાનો લોટ): ૧ કપ (ઝીણો અને તાજો)
પાણી: લગભગ ૧/૨ કપ (ખીરું બનાવવા માટે)
ઘી: તળવા માટે (બુંદી ઘીમાં જ તળવાથી સ્વાદ વધુ સારો આવશે)
ખાંડ: ૧.૫ કપ
પાણી: ૧ કપ (ચાસણી માટે)
કેસર: ૧/૨ ચમચી (ગરમ પાણીમાં પલાળેલું)
કેસરી ફૂડ કલર: એક ચપટી (વૈકલ્પિક)
એલચી પાઉડર: ૧ ચમચી
મગજતરીના બીજ: ૨ ચમચી
બનાવવાની વિગતવાર રીત:
૧. બુંદી માટે ખીરું બનાવવું:
એક મોટા વાસણમાં બેસન લો અને ધીમે-ધીમે પાણી ઉમેરીને પાતળું અને ગાંઠા રહિત ખીરું બનાવો. ખીરું એટલું પાતળું હોવું જોઈએ કે તે ચમચી પરથી આસાનીથી નીચે ટપકે.
ખીરામાં ફૂડ કલર ઉમેરીને મિક્સ કરો.
૨. બુંદી તળવી:
એક ઊંડી કડાઈમાં ઘી ગરમ કરો. ઘી પરફેક્ટ ગરમ છે કે નહીં તે ચકાસવા માટે એક ટીપું ખીરું નાખો, જો તે તરત જ ઉપર આવે તો ઘી તૈયાર છે.
બુંદી પાડવાના ઝારાને ઘી ઉપર રાખો. ઝારા પર ખીરું રેડો. ઝારાને હલાવશો નહીં. ખીરું આપમેળે જ નીચે પડીને ગોળાકાર બુંદી બનશે.
બુંદીને ધીમા-મધ્યમ તાપે તળો. તેને કડક ન કરવી, માત્ર થોડી વાર તળીને બહાર કાઢી લેવી.
૩. એક તારની ચાસણી બનાવવી:
એક બીજા વાસણમાં ખાંડ અને પાણી મિક્સ કરો.
તેને મધ્યમ આંચ પર ગરમ કરીને ખાંડ ઓગાળો.
ચાસણીને એક તારની બનાવવી. તે ચકાસવા માટે, ચાસણીના ટીપાને આંગળી અને અંગૂઠા વચ્ચે લઈને જુઓ, જો એક લાંબો તાર બને તો ચાસણી તૈયાર છે.
ચાસણીમાં પલાળેલું કેસર અને એલચી પાઉડર ઉમેરીને મિક્સ કરો.
૪. લાડુ વાળવા:
તૈયાર ચાસણીમાં તળેલી બુંદી ઉમેરીને બરાબર મિક્સ કરો. મિશ્રણને ૧૫-૨૦ મિનિટ માટે ઢાંકીને રાખો, જેથી બુંદી ચાસણી શોષી લે.
મિશ્રણ હૂંફાળું હોય ત્યારે તેમાં મગજતરીના બીજ ઉમેરીને મિક્સ કરો.
હવે મિશ્રણમાંથી નાના-નાના ગોળા બનાવીને લાડુ વાળો. જો મિશ્રણ સુકું લાગે તો થોડું દૂધ કે ઘી ઉમેરી શકાય.
પુરણ પોળી: પરફેક્ટ રેસીપી
પુરણ પોળી મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાતમાં (Gujarati sweets) ગણેશ ચતુર્થી અને અન્ય તહેવારોમાં બનાવવામાં આવતી એક પરંપરાગત અને સ્વાદિષ્ટ મીઠાઈ છે. આ વાનગીમાં ઘઉંના લોટની નરમ રોટલીમાં ચણાની દાળ અને ગોળનું મીઠું પુરણ ભરવામાં આવે છે. આ રેસીપી તમને નરમ અને પાતળી પોળી બનાવવામાં મદદ કરશે.
સામગ્રી:
પુરણ (સ્ટફિંગ) માટે:
ચણાની દાળ: ૧ કપ
ગોળ: ૧ થી ૧.૫ કપ (છીણેલો, સ્વાદ મુજબ)
પાણી: ૨ થી ૩ કપ
એલચી પાઉડર: ૧ ચમચી
જાયફળ પાઉડર: ૧/૨ ચમચી
સૂંઠનો પાઉડર: ૧/૨ ચમચી (વૈકલ્પિક)
ઘી: ૧ ચમચી
પોળી માટે (કણક):
ઘઉંનો ઝીણો લોટ: ૧ કપ
મેંદો: ૧/૪ કપ (અથવા ૧/૨ કપ, વૈકલ્પિક)
હળદર: એક ચપટી
મીઠું: સ્વાદ મુજબ
ઘી: ૧ થી ૨ ચમચી
પાણી: જરૂર મુજબ
અન્ય:
ઘી: પોળી શેકવા અને પીરસવા માટે
બનાવવાની વિગતવાર રીત:
૧. પુરણ (સ્ટફિંગ) તૈયાર કરવું:
દાળને રાંધવી:
ચણાની દાળને પાણીમાં ૨-૩ વખત ધોઈને ૨-૩ કલાક માટે પલાળી રાખો.
હવે દાળને કુકરમાં ૨ થી ૩ ગણા પાણી સાથે લો. તેમાં ૧ ચમચી તેલ કે ઘી ઉમેરીને કુકરનું ઢાંકણ બંધ કરો.
મધ્યમ આંચ પર ૩ થી ૪ સીટી વગાડો, જેથી દાળ બરાબર ચડી જાય. દાળ વધુ ગળી ન જાય તેનું ધ્યાન રાખો, તે આંગળીથી દબાવતા ભાંગી જવી જોઈએ.
દાળનું પાણી કાઢવું:
કુકર ઠંડું થાય એટલે દાળમાંથી વધારાનું પાણી કાઢી લો. આ પાણીને ફેંકશો નહીં, તેને કટકી (કઢી) બનાવવા માટે ઉપયોગમાં લઈ શકાય છે.
પુરણ બનાવવું:
એક કડાઈમાં બાફેલી દાળ અને ગોળ ઉમેરો. તેને ધીમા તાપે સતત હલાવતા રહો.
મિશ્રણ ધીમે ધીમે ઘટ્ટ થવા લાગશે. જ્યારે તે કડાઈની કિનારી છોડવા લાગે અને લાકડાના ચમચાથી ઊભો લીટો પાડતા તે દેખાય ત્યાં સુધી તેને રાંધો.
હવે આ મિશ્રણમાં એલચી, જાયફળ અને સૂંઠનો પાઉડર ઉમેરીને બરાબર મિક્સ કરો.
આ પુરણને ઠંડુ થવા દો. ઠંડુ થયા બાદ તેને પુરણ યંત્ર (ગ્રાઇન્ડર)માં વાટી લો. જો મિક્સરનો ઉપયોગ કરતા હો તો પલ્સ મોડ પર ચલાવીને વાટો. આનાથી પુરણ એકદમ સ્મૂધ અને ગાંઠા વગરનું બનશે.
૨. પોળી માટે કણક બાંધવી:
એક મોટા વાસણમાં ઘઉંનો લોટ, મેંદો, હળદર, મીઠું અને ૧ ચમચી ઘી મિક્સ કરો.
હવે થોડું-થોડું પાણી ઉમેરીને નરમ અને ચીકણી કણક બાંધો. કણક જેટલી નરમ હશે, પોળી તેટલી જ પાતળી અને સોફ્ટ બનશે.
કણકને ઢાંકીને ઓછામાં ઓછી ૧૫-૨૦ મિનિટ માટે રેસ્ટ આપો.
ત્યારબાદ કણક પર ફરીથી ૧ ચમચી ઘી લગાવીને બરાબર મસળી લો.
૩. પુરણ પોળી બનાવવી:
ગોળા બનાવવા:
તૈયાર કરેલા કણકમાંથી નાનો ગોળો લો. તે પુરણના ગોળા કરતાં થોડો મોટો હોવો જોઈએ.
પુરણના મિશ્રણમાંથી પણ એક નાનો ગોળો બનાવો.
પોળીને ભરવી:
લોટના ગોળાને હાથથી ચપટો કરીને વચ્ચે ખાડો કરો.
ખાડામાં પુરણનો ગોળો મૂકીને લોટને ધીમે-ધીમે બધી બાજુથી બંધ કરો. વધારાનો લોટ કાઢી લો.
વણવું:
હળવા હાથે અને ઓછા લોટનો ઉપયોગ કરીને પોળીને વણી લો. પોળીને ખૂબ પાતળી વણવી.
શેકવું:
એક ગરમ તવા પર પોળી મૂકો.
પોળીને બંને બાજુથી ઘી લગાવીને શેકો.
જ્યાં સુધી તે આછા બ્રાઉન રંગની ન થાય અને ફૂલે નહીં ત્યાં સુધી તેને શેકો.
તૈયાર થયેલી ગરમા-ગરમ પુરણ પોળીને ઘી અને દૂધ સાથે પીરસો. આ સ્વાદિષ્ટ વાનગી ગણેશ ચતુર્થીના પ્રસાદ માટે એક ઉત્તમ પસંદગી છે.
માવા મોદક (ક્રીમી અને સોફ્ટ)
આ મોદક બનાવવામાં સરળ છે અને તેનો ક્રીમી સ્વાદ મોંમાં મૂકતા જ ઓગળી જાય તેવો હોય છે.
સામગ્રી:
૧ કપ માવો (ખવા) – તાજો અને સારી ગુણવત્તાનો માવો વાપરવાથી મોદક વધુ સ્વાદિષ્ટ બનશે.3
૧/૨ કપ ખાંડનો ભૂકો (પાઉડર સુગર)
૧/૨ ચમચી એલચી પાઉડર
ડ્રાય ફ્રુટ્સ (પિસ્તા, બદામ, કાજુ) – ગાર્નિશ માટે4
૧ ચમચી ઘી
બનાવવાની વિગતવાર રીત:
૧. માવો શેકવો: એક ભારે તળિયાવાળી કડાઈમાં અથવા નોન-સ્ટીક કડાઈમાં ઘી ગરમ કરો. ઘી ગરમ થાય એટલે તેમાં માવો ઉમેરીને ધીમા તાપે સતત હલાવતા રહો. માવો એકદમ નરમ અને થોડો પીગળીને લાઈટ બ્રાઉન થાય ત્યાં સુધી શેકો. આ પ્રક્રિયામાં ૫-૭ મિનિટ લાગશે.
૨. મિશ્રણને ઠંડુ કરવું: માવો શેકાઈ જાય એટલે તેને એક પ્લેટમાં કાઢી લો અને તેને સંપૂર્ણ ઠંડો થવા દો. ખાસ નોંધ: જો તમે ગરમ માવામાં ખાંડ ઉમેરશો તો તે ઓગળી જશે અને મિશ્રણ ઢીલું થઈ જશે, જેના કારણે મોદકનો આકાર નહીં બને.
૩. મિશ્રણ તૈયાર કરવું: માવો ઠંડો થઈ જાય એટલે તેમાં ખાંડનો ભૂકો અને એલચી પાઉડર ઉમેરો. બધી સામગ્રીને હાથથી બરાબર મસળીને એકસરખું મિશ્રણ તૈયાર કરો.
૪. મોદક બનાવવો:
- માવાના મિશ્રણમાંથી નાના-નાના ગોળા બનાવો.
- હવે મોદકના મોલ્ડને ઘીથી ગ્રીસ કરીને તેમાં મિશ્રણ ભરો અને બરાબર દબાવો.5
- મોલ્ડને કાળજીપૂર્વક ખોલીને મોદક બહાર કાઢો.
૫. સજાવટ: તૈયાર થયેલા મોદક પર ઝીણા સમારેલા પિસ્તા અથવા બદામથી સજાવટ કરી શકો છો.
ટીપ્સ:
મોદકને વધુ સોફ્ટ બનાવવા માટે, માવાને લાંબા સમય સુધી શેકવો નહીં.
જો મિશ્રણ ઢીલું થઈ જાય તો તેને થોડો સમય ફ્રિજમાં રાખીને સેટ થવા દો, પછી મોદક બનાવો.
